TravelTrails

Οι Περιηγητικές Διαδρομές (TravelTrails) είναι μια βάση δεδομένων που συγκεντρώνει, ταξινομεί, και αναδεικνύει τον πλούτο πληροφοριών που περιέχεται στα κείμενα των ταξιδιωτών της Ανατολικής Μεσογείου ξεκινώντας από τον 16ο αιώνα και μέχρι το 1830. Παρατηρώντας πάνω από όλα τις αξιοσημείωτες διαφορές από τη δική τους κουλτούρα, οι εν λόγω ταξιδιώτες/περιηγητές - καλλιτέχνες, αντικέρ, αρχαιολόγοι, διπλωμάτες, στρατηγοί, έμποροι, συλλέκτες, φυσιοδίφες, ιερωμένοι, και άνθρωποι της περιπέτειας - έπλευσαν στην Ανατολική Μεσόγειο είτε ατομικά είτε ως μέλη κάποιου δικτύου, με σκοπό να εξερευνήσουν τον κοσμοπολιτισμό της, και σε αυτό το πλαίσιο συνάντησαν νέες ιδέες, νέα προϊόντα, νέους ανθρώπους. Η μορφή της ταξιδιωτικής φιλολογίας ποικίλει: Επιστολές προς αγαπητά πρόσωπα ή αναφορές προς ανωτέρους, προσωπικά ημερολόγια, έργα που απευθύνονταν σε περιορισμένο αναγνωστικό κοινό αλλά και μνημειώδεις εκδόσεις διανθισμένες με απεικονίσεις πόλεων, τοπίων, μνημείων και ανθρώπων.

Η πλούσια συλλογή σπάνιων ταξιδιωτικών βιβλίων που δημιούργησε ο Ιωάννης Γεννάδιος στο Λονδίνο αποτελεί τον πυλώνα της Γενναδείου Βιβλιοθήκης. Μία βάση δεδομένων, που ταξινομούσε όλες τις ιστορικές πληροφορίες που περιέχονται στα βιβλία των ταξιδιωτών/περιηγητών, είχε ήδη ξεκινήσει πριν από πολλά χρόνια από την ιστορικό Αλίκη Ασβεστά και απευθυνόταν αρχικά στους κυρίους της βιβλιοθήκης. Ωστόσο η ανάγκη για πρόσβαση από απόσταση καθώς και η επέκταση του υλικού οδήγησε στην ανάληψη του έργου σε συνεργασία με το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη. Η πλούσια Ιστορική Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη και η εξειδίκευσή της σε παρόμοια ερευνητικά σχέδια, με την επιστημονική συμβολή του ιστορικού Δρ. Κωνσταντίνου Θανασάκη, συνετέλεσε στην αναδιαμόρφωση της αρχικής βάσης δεδομένων της ταξιδιωτικής φιλολογίας της Γενναδείου Βιβλιοθήκης. Συμπλέοντας με τις ανάγκες της σύγχρονης ερευνήτριας και ερευνητή, η βάση δεδομένων TravelTrails επιτρέπει την εύκολη ανεύρεση πληροφοριών μέσα σε μία μεγάλη ποικιλία από πηγές.

Η ευρετηρίαση βασίζεται σε κάθε ένα από τα βιβλία και ακολουθεί γεωγραφικά κριτήρια περιλαμβάνοντας όλους τους σταθμούς στην περιοδεία του εκάστοτε ταξιδιώτη σε περιοχές της σύγχρονης Ελλάδας και της Τουρκίας. Η βάση δεδομένων TravelTrails προσφέρει τη δυνατότητα τόσο της απλής όσο και της σύνθετης αναζήτησης, δια του τοπωνυμίου, της θεματικής κατηγορίας και της λέξης-κλειδί (tag/ετικέτα). Τα αποτελέσματα της αναζήτησης οδηγούν στην ειδική ψηφιοποιημένη σελίδα του κειμένου, που επιπλέον είναι και προσβάσιμο στο σύνολό του σε μορφή pdf. Οι παρεχόμενες πληροφορίες χαρτογραφούν τον φυσικό χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, με επίκεντρο την αρχιτεκτονική, τις αρχαιότητες, τους πληθυσμούς, τους γεωργικούς πόρους (γεωργία, παραγωγή ελιάς-λαδιού, αμπελουργία, μελισσοκομία), την προ-βιομηχανική τεχνολογία και τον υλικό πολιτισμό, την οικονομική και την καθημερινή ζωή, τις θρησκείες, τον πολιτισμό, την υγεία, τη δημόσια σφαίρα, καθώς και τις συνθήκες του ταξιδιού. Ο συνδυασμός των γενικών με τις ειδικές πληροφορίες μέσα στο κάθε βιβλίο αποτελεί την σημαντικότερη συμβολή της βάσης δεδομένων TravelTrails.

Τη παρούσα στιγμή η βάση δεδομένων περιέχει την ταξιδιωτική βιβλιογραφία του 16ου αιώνα, κατά κύριο λόγο από Βρετανούς και Γάλλους ταξιδιώτες/περιηγητές που είναι αντιπροσωπευτικοί για το συγκεκριμένο είδος κειμένων τόσο αριθμητικά όσο και από άποψη πλούτου πληροφοριών. Τα έργα των Γερμανών, Ιταλών, και Ολλανδών περιηγητών του 16ου αιώνα θα είναι επίσης διαθέσιμα σε σύντομο διάστημα. Θα ακολουθήσουν τα ταξίδια του 17ου και 18ου αιώνα. Η ευρετηρίαση σταματά στη χρονιά 1830, καθώς με την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους αναδύονται νέα δίκτυα και νέα ταξιδιωτική δυναμική στον βαλκανικό χώρο.

Η βάση δεδομένων TravelTrails βασίζεται σε πηγές της Γενναδείου Βιβλιοθήκης και της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη. Τα κείμενα σε ψηφιακή μορφή είναι ανοιχτά, με ελεύθερη πρόσβαση είτε για προσωπική χρήση είτε για ερευνητικούς λόγους, προς τις βιβλιοθήκες της Δυτικής Ευρώπης και της Αμερικής. Απαγορεύεται η χρήση τους με εμπορικό σκοπό.